Podstawy Geoekologii

Prowadzący: dr hab. Mariusz Kistowski / dr Wojciech Staszek

• Semestr: V (zimowy)
• Ilość godzin: 60 godz, 30 (w), 30 (ćw)
• Forma zaliczenia: egzamin
• Ilość punktów ECTS: 4

Cel kursu:

prezentacja dziedziny nauki integrującej wiedzę wszystkich nauk fizycznogeogra-ficznych, a w pewnym stopniu także ekologii, ujmującej środowisko przyrodnicze jako system, określany jako krajobraz; prezentacja głównych terminów, metod badawczych oraz praktycznych zastosowań geoekologii.

Treść kursu:

• rozwój i podstawowe terminy geoekologii.
• krajobraz w ujęciu systemowym.
• główne założenia fizycznogeograficznego ujęcia krajobrazu.
• krajobraz w ujęciu biologicznym i ekologicznym.
• krajobraz w ujęciu wizualnym.
• metody analizy struktury przestrzennej krajobrazu.
• podstawy regionalizacji fizycznogeograficznej.
• funkcjonowanie krajobrazu i metody jego badań.
• potencjał krajobrazowy i metody oceny jego wielkości.
• geoekologiczne podstawy kształtowania krajobrazu.
• nowe trendy w badaniach ekologiczno-krajobrazowych.

Zalecana literatura:

• Armand D.L., 1980, Nauka o krajobrazie. Podstawy teorii i metody logiczno-matematyczne, PWN, Warszawa.
• Kondracki J., 1976, Podstawy regionalizacji fizycznogeograficznej, PWN, Warszawa.
• Pietrzak M., 1998, Syntezy krajobrazowe. Założenia, problemy, zastosowania, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Przewoźniak M., 1987, Podstawy geografii fizycznej kompleksowej, Wyd. Uniw. Gdańskiego, Gdańsk.
• Richling A., Solon J., 1996, Ekologia krajobrazu, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Richling A., 1992, Kompleksowa geografia fizyczna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa

Przyrodnicze podstawy planowania przestrzennego

Prowadzący: dr hab. Mariusz Kistowski / dr Wojciech Staszek

• Semestr: VI (letni)
• Ilość godzin: 60 godz, 30 (w), 30 (ćw)
• Forma zaliczenia: egzamin
• Ilość punktów ECTS: 4

Cel kursu:

prezentacja podstawowych typów opracowań oraz metod ich realizacji, wynikających z uwarunkowań prawnych oraz dobrej praktyki, służących analizie i ocenie środowiska przyrodniczego dla celów planowania przestrzennego (ekofizjografie, prognozy); ich znajomość jest niezbędna zarówno dla osób zajmujących się sporządzaniem opracowań planistycznych, jak i dla służb administracyjnych nadzorujących ich wdrażanie

Treść kursu:

• rrozwój i zakres ekofizjografii planistycznej jako podstawowej dziedziny zastosowań geografii fizycznej w planowaniu przestrzennym.
• system planowania przestrzennego w Polsce.
• podstawowe metody fizjografii planistycznej.
• źródła danych o środowisku przyrodniczym.
• metody sporządzania opracowań ekofizjograficznych
• metody inwentaryzacji przyrodniczej dla potrzeb planowania przestrzennego.
• zagadnienia przyrodnicze w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
• prognozy skutków wpływu ustaleń miejscowych i wojewódzkich planów zagospodarowania przestrzennego na środowisko

Zalecana literatura:

• Bartkowski T., 1986, Zastosowania geografii fizycznej, PWN, Warszawa.
• Hopfer A., Cymerman R., Nowak A, 1982., Ocena i waloryzacja gruntów wiejskich, PWRiL, Warszawa.
• Jędraszko A., 1998, Planowanie środowiska i krajobrazu w Niemczech na przykładzie Stuttgartu, Unia Metropolii Polskich, Warszawa.
• Kassenberg A., Marek M.J., 1986, Ekologiczne aspekty przestrzennego zagospodarowania kraju, PWN, Warszawa.
• Kistowski M., 2000-2005, Problemy Ocen Środowiskowych – kwartalnik, cykle 9 artykułów.
• Racinowski R., 1987, Wprowadzenie do fizjografii osadnictwa, PWN, Warszawa.
• Sołowiej D., 1992, Podstawy metodyki oceny środowiska przyrodniczego człowieka, Wyd. Naukowe UAM, Poznań.

Ochrona przyrody i krajobrazu

Prowadzący: dr hab. Mariusz Kistowski / dr Jarosław T. Czochański

• Semestr: VII (zimowy)
• Ilość godzin: 45 godz, 30 (w), 15 (ćw)
• Forma zaliczenia: egzamin
• Ilość punktów ECTS: 3

Cel kursu:

prezentacja podstawowych uwarunkowań prawnych ochrony przyrody i krajo-brazu w Polsce, zasady gospodarowania w obrębie przyrodniczych obszarów chronionych, cele i metody ochrony przyrody i krajobrazu, inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza, zasady opracowania planów ochrony parków narodowych, krajobrazowych, obszarów Natura 2000 i rezerwatów przyrody, system zarządzania ochroną przyrody w Polsce

Treść kursu:

• prawne podstawy ochrony przyrody i krajobrazu w Polsce
• terminologia z zakresu ochrony przyrody i krajobrazu
• cele ochrony przyrody i krajobrazu
• główne zagrożenie przyrody i krajobrazu w Polsce
• zasady inwentaryzacji przyrodniczej
• zasady waloryzacji przyrodniczej
• metody ochrony przyrody i krajobrazu
• ochrona konserwatorska i aktywna ochrona przyrody w Polsce i Europie
• zasady sporządzania planów ochrony przyrodniczych obszarów chronionych
• zarządzanie ochroną przyrody i krajobrazu w Polsce
• perspektywy ochrony przyrody i krajobrazu w świetle integracji z UE

Zalecana literatura:

• Pawlaczyk P., Jermaczek A., 2000, Poradnik lokalnej ochrony przyrody, Wyd. Lubuskiego Klubu Przyrodników, Świebodzin.
• Rocznik Fizycznogeograficzny Uniwersytetu Gdańskiego, tom V, 2000, UG, Gdańsk.
• Żarska B., 2002, Ochrona przyrody i krajobrazu, SGGW, Warszawa.
• Kostarczyk A., Przewoźniak M.(red.)Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska w województwie pomorskim, materiały do monografii przyrodniczej regionu gdańskiego. Tom 8, WKOP, WKP w Gdańsku.
• Kistowski M., 2004, Wybrane aspekty zarządzania ochroną przyrody w parkach krajobrazowych, Bogunki Wyd. Naukowe, Gdańsk-Poznań.
• Iddle E., Bines T., 2004, Planowanie ochrony obszarów cennych przyrodniczo. Przewodnik dla praktyków i ich szefów, Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin. (www.lkp.org.pl).

Oceny oddziaływania na środowisko

Prowadzący: dr hab. Mariusz Kistowski / dr Wojciech Staszek

• Semestr: VIII (letni)
• Ilość godzin: 45 godz, 30 (w), 15 (ćw)
• Forma zaliczenia: egzamin
• Ilość punktów ECTS: 4

Cel kursu:

prezentacja uwarunkowań prawnych ocen oddziaływania na środowisko w Polsce, system i procedura ocen wpływu na środowisko w Polsce, zasady sporządzania raportów o oddziaływaniu na środowisko inwestycji, zasady sporządzania prognoz wpływu projektów planów, programów i polityk na środowisko (oceny „strategiczne”); metody oceny wpływu antropopresji na poszczególne elementy i komponenty środowiska

Treść kursu:

• uwarunkowania prawne procedury oceny oddziaływania na środowisko
• zakres obowiązującego w Polsce systemu ocen oddziaływania na środowisko
• informacja przyrodnicza dla potrzeb ocen oddziaływania na środowisko
• zasady sporządzania raportów o oddziaływaniu projektów przedsięwzięć na środowisko
• zasady sporządzania prognoz wpływu projektów polityk, planów i programów na środowisko
• ogólny przegląd metod oceny wpływu antropopresji na środowisko
• oceny oddziaływania antropopresji na powietrze atmosferyczne i klimat
• oceny oddziaływania antropopresji na podłoże geologiczne i gleby
• oceny oddziaływania antropopresji na wody powierzchniowe i podziemne
• oceny oddziaływania antropopresji na przyrodę ożywioną (ekosystemy)
• oceny oddziaływania hałasu na środowisko przyrodnicze
• oceny oddziaływania antropopresji na walory estetyczno-fizjonomiczne krajobrazu
• wyzwania dla OOŚ związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej.

Zalecana literatura:

• Starzewska-Sikorska A., 1994, Ocena oddziaływania na środowisko jako narzędzie planowania przestrzennego w ekorozwoju, Wyd.Ekonomia i Środowisko, Białystok.
• Morris P. & Therivel R. (red.), 1998, Methods of Environmental Impact Assessment, UCL Press Ltd, London
• Tyszecki A (red.)., 1999, Wytyczne do procedury i wykonywania ocen oddziaływania na środowisko, Fundacja IUCN Poland, Warszawa.
• Lenart W., 2002, Zakres informacji przyrodniczych dla potrzeb ocen oddziaływania na środowisko, Ekokonsult, Gdańsk
• Therivel R., 2004, Strategic Environmental Assessment in Action, Eathscan, London, Sterling, VA.
• Kwartalnik “Problemy Ocen Środowiskowych” – roczniki 1998 – 2004, numery 1-28.